Музей

Профіль музея: краязнаўчы.

Дата стварэння: адкрыты музей на падставе загада дырэктара школы № 15 ад 22.02.1972 г.

Плошча памяшкання - 66 м. кв.

З 1972 года функцыянуе і пастаянна папаўняецца школьны музей. Колькасць экспанатаў у 2013 годзе дасягнула 550 (з іх асноўнага фонду — 415). Самыя каштоўныя экспанаты — камянёвыя сякеры. Метадычную дапамогу аказвае Слуцкі краязнаўчы музей. У музеі часта праводзяцца розныя мерапрыемствы: сустрэчы з ветаранамі вайны, урокі мужнасці, урокі гісторыі, выставы, экскурсіі. Да 100-гадовага юбілея школы адкрыты новы аддзел музея “Летапіс школы”.

Матэрыялы музея з фотаздымкамі размешчаны ў віртуальным праекце “Музеі Случчыны” на сайце РАА.

Краязнаўчы музей ДзУА «Лядненская САШ» уключае два раздзелы экспазіцый.

Вялікая айчынная вайна 1941-1945 гг. у экспазіцыі школьнага музея (прэзентацыя)

Зала 1

 Быт і заняткі жыхароў в. Лядна ў мінулым

  Першы раздзел змяшчае наступныя экспазіцыі: “Сівая мінуўшчына”, “Ганчарства”, “Бандарства”, “Ільнаводства”, “Вугалок гаспадара”, “Вугалок гаспадыні”, “Адзенне жаночае”, “Адзенне мужчынскае”.

 У першай экспазіцыі вялікую цікавасць і важнасць маюць каменныя прасвідраваныя сякеры, знойдзеныя ў в. Рачкавічы, в. Цяраспаль.  Гэта дае падставу сцвярджаць, што людзі былі ў нашай мясцовасці ў канцы 3-2 тысячагоддзя да н.э., бо крамянёвыя сякеры-кліны – гэта прылады працы плямён шнуравой керамікі.

   Другая экспазіцыя – ганчарства. Вядома ганчарства з эпохі неаліта, як ручная фармоўка і абпал на вогнішчы. У 19 ст. з выкарыстаннем ганчарнага горна рамяство становіцца сельскім рамяством. Ганчарныя вырабы – гляк, гарлачык, міска гіняная, гаршкі вырабляліся мясцовымі ўмельцамі і шырока выкарыстоўваліся ў быце людзей.

  Экспазіцыя “Бандарства” – багата на экспанаты. Гэта маслабойка, дзяжа, лапата для выпечкі хлеба, біклага для вады, бочачкі для вады, берасцяная шкатулка для упрыгожванняў. І прозвішча “Бондар” у нашай мясцовасці вельмі частае сёння.

   Чацвёртая экспазіцыя – ільнаводства. У 10-13 ст. лён–даўгунец стаў асноўнай прадзільнай культурай. Кудзель, церніца, верацёны і элементы ткацкага станка дапамагаюць уявіць гэты складаны, але важны занятак нашых людзей.

  “Вугалок гаспадара” складаецца з наступных экспанатаў: сякера, путы для каня, хамут, шалі, жорны, нажніцы, мутоўка, вілы, карзіны.

  “Вугалок гаспадыні” уключае рубель, скалку, самавары, прасы. Усе работы выконваліся ў той час уручную і патрабавалі цяжкай паўсядзённай працы.

   Экспазіцыя наступная складаецца з “Адзення жаночага” (сарочка, кабат, спадніца) і “Адзення мужчынскага”. Тут жа абутак са скуры і лапці. Ёсць прыгожыя рушнікі, сурвэткі. Гэта ткалася і вышывалася народнымі ўмельцамі, якія сёння перадаюць сваё майстэрства маладым.

   Другі раздзел "Летапіс школы — 100-гадовы юбілей" — новы, адкрыты да 100-гадовага юбілея школы ў снежні 2012 года. Адбылася парадаксальная падзея: 5 гадоў таму школа адзначала 80-годдзе школы, а ў снежні 2012 года святкуе 100-гадовы юбілей, нічога дзіўнага, школьнікі-ўдзельнікі гістарычнага гуртка “Спадчына” знайшлі ўнікальны дакумент: пасведчанне аб заканчэнні ў 1912 годзе грамадзянкай Вольгай Паўлаўнай Коберац Лядненскага народнага вучылішча. Факт пацверджаны ДУ “Нацыянальны гістарычны архіў Беларусі”. З 1927 года — пачатковая школа, з 1946 года — сярэдняя навучальная ўстанова. У гэтым раздзеле ёсць экспазіцыі: “Нашы настаўнікі сёння”, “Наш гонар — вучні-медалісты”, “Наш гонар — заслужаныя людзі, былыя выпускнікі”, “Дырэктарамі школы працавалі …”, “Нашы поспехі”, дзе апавядаецца пра поспехі нашых вучняў, шматлікія граматы і кубкі сведчаць пра мноства перамог у нашых вучняў у прадметных алімпіядах , раённых аглядах, конкурсах, спартакіядах.

 

свернуть

Зала 2

Вялікая Айчынная вайна

1941-1945 гг.

Жудасныя, крывавыя і незабыўныя 1418 дзён і начэй. Гэты раздзел уключае дзевяць экспазіцый.

   Першая экспазіцыя расказвае пра вераломны напад фашысцкай Германіі на СССР. У першыя часы вайны праявілі стойкасць і гераізм абаронцы Брэсцкай крэпасці. У нашым музеі знаходзяцца знявечаныя рэчы з Брэсцкай крэпасці, якія перададзены музею вучнямі Брэсцкай школы 30 гадоў таму назад, калі ствараўся наш музей. Плавіўся метал, камень, гарэла зямля, а байцы стаялі насмерць.

   Другая экспазіцыя “Акупацыйны рэжым” захоўвае рэчы нямецкіх салдат і плакаты крывавага “новага парадку”. У в. Рачкавічы быў моцны гарнізон немцаў і паліцаяў. Нямецкі камендант Герберт і начальнік паліцыі Мікалай Дудак наводзілі страх у нашай мясцовасці: забівалі людзей, грабілі, палілі. А ў в. Лядна знаходзіўся часовы лагер для ваеннапалонных.

   Трэцяя экспазіцыя: “Радзіма-маці заве”. Партызанскі рух. З першых дзён акупацыі на барацьбу з ворагам падняўся ўвесь народ. Супраціўленне было ўпартым і непрымірымым. Сёння ў в. Рачкавічы жыве былая партызанка 12-й кавалерыйскай брыгады Данілава Марта Захараўна. Брыгаду перакінулі сюды ў нашу мясцовасць (тады гэта Краснаслабодскі раён). Біла брыгада фашыстаў у 1942 – 1944 гг. Вучні нашай школы – шэфы і частыя госці Данілавай М.З.

   Чацвёртая экспазіцыя расказвае пра карэнны пералом у ходзе вайны. У выніку Курскай наступальнай аперацыі былі вызвалены першыя кіламетры тэрыторыі Беларусі. Плакат паказвае, што воін-беларус уступае на родную зямлю і цалуе яе.

   Пятая экспазіцыя – “Вызваленне”. У цэнтры экспазіцыі – аперацыя па вызваленню Беларусі “Аперацыя “Баграціён”. Ёсць схема-карта наступлення, камандуючыя франтамі: Ракасоўскі, Чарняхоўскі, Захараў, Баграмян і храналогія вызвалення беларускіх гарадоў. Тут жа фота воінаў – вызваліцеляў в. Лядна, якія загінулі і пахаваны ў брацкай магіле: Салаўёў П.Е., Нешчарэта Ф.С., Валееў Г.А., Арлоў М.М., Цітоў У.П., Іўліеў Р.Р., Круцько М.А. і інш.

   Шостая экспазіцыя – “Ніхто не забыты, нішто не забыта”. Пра воінаў-земляклў на франтах Вялікай Айчыннай вайны. Не вярнуліся з той вайны:

  • в. Лядна – 44 воіны,
  • в. Бялевічы – 47 воінаў,
  • в. Малышэвічы – 15 воінаў,
  • в. Рачкавічы – 13 воінаў,
  • в. Новыя Рапчкавічы – 22 воіны.

Захоўваюцца ў музеі пажаўцелыя салдацкія пісьмы, якія датуюцца 17.09.1944г., 06.10.1944г., 08.04.1945г.

   Сёмая экспазіцыя прысвечана “Вялікай Перамозе 1945г.” Тут “Штурм Берліна”, затым “Парад Перамогі” (у рэпрадукцыях).

   Восьмую экспазіцыю “Памяць” складаюць фотаздымкі помнікаў: помнік Савецкаму воіну-вызваліцелю ў Берліне, магіла невядомага салдата ў г. Маскве, Курган Славы Савецкай Арміі – вызваліцельніцы Беларусі, Помнік і брацкая магіла воінам-вызваліцелям в. Лядна.

   Дзевятая экспазіцыя – “Афганістан...” З канца 70-х гадоў 20 стагоддзя ў наша жыццё і лексікон увайшло гэта слова. На працягу 3240 дзён і начэй яно трывожыла сэрца тых, чые сыны, мужы, таварышы выконвалі баявы загад за межамі Айчыны. Са зброяй у руках давялося ваяваць случчанам. 10 не вярнуліся з таго поля бою. Сярод іх і вучань нашай школы Філіповіч Сяргей.

 

свернуть
поделиться в: